27 Feb 2023
طرح (پروژه): «پژوهش مسایل مهم فرهنگ‌نگاری معاصر. تحقیق فرهنگ های تفسیری و ترجمه ای»

جهت تحقیق (سمت تحقیقات): کمیسیون کارشناسی 12- واژه‌شناسی و فرهنگ‌نگاری

زمان اجرا: 01. 01. 2021 - 29. 12. 2025 (1 بهمن 1399 الی 8 دی 1404)

راهبر طرح(پروژه): صنوبر خالمت آوا، نامزدای علوم فیلولوژی (کاندیدای فیلولوژی).

 

اطلاعات در مورد پروژه

فشرده (چکیده)

استقلال جمهوری تاجیکستان زمینه واقعی و ممکنی را برای توسعه و بهبود ارزش‌های ملی و سنت‌های معنوی فراهم کرد. در این روند همه شرایط مساعد را برای شکل گیری و توسعه بیشتر زبان تاجیکی به عنوان زبان دولتی و معیارهای ادبی آن ایجاد کرد. انواع محدودیت ها و موانع را بر سر راه شکل گیری زبان از میان برداشت و آن را به راه جدیدی از توسعه سوق داد.

ملت تاجیک به خوبی می داند که تمام گنجینه ادب و فرهنگ ما از طریق زبان جاودانه شده و از طریق زبان در جهان اعتراف و شناخته شده است. زبان تاجیکی با کوشش بزرگان علم و ادب، هر از چند گاهی در سیر تاریخی خود شکل گرفته و تکامل یافته و قدیمی ترین و اصیل ترین عناصر تاریخی و ملی خود را از اعماق اعصار تا کنون حفظ کرده و امروز آن یک گنجینۀ گرانب های به یادگار مانده است.

امامعلی رحمان، اساس‌گذار صلح و وحدت ملی، پیشوای ملت، می فرماید: «زبان زنده تاجیکی فارسی دری ادامه تاریخی همان زبانی است که به آن «اوستا» نوشتند، همان زبانی است که «خدای­نامک» و «تاریخ ملوک عجم» را نوشتند، همان زبانی است که با رشد و تکاملش در «شاهانه» و «مثنوی معنوی» را نوشتند، همان زبانی است که توانست از انواع بحران فرهنگی در جامعه شوروی به استقلال فرهنگی و سیاسی جان سالم به در ببرد و حتی سرنوشت صاحبش را با قلم عینی و تورسون­زاده و علامه غفوراف با این زبان بنویسد.

این سخنان نشان می دهد که زبان تاجیکی قدرت واژه­سازی و اصطلاحی زیادی دارد. هر روز هزاران اصطلاح، مفهوم و پدیده جدید وارد زندگی روزمره جامعه می­شود که نیاز جدی به پذیرش و استفاده منظم از آنها احساس می شود.

مورد پژوهش قرار دادن و تکمیل و تنظیم این روند، که برای نشان دادن قدرت و توانایی زبان ملی بسیار مهم است و متعلق به مراحل مختلف تاریخ زبان تاجیکی با قدمت بیش از هزار سال است، زیرا اساس آن رشتۀ فرهنگی و پژوهش علمی فرهنگ هاست

همه این عوامل حاکی از آن است که برای توسعه زبان تاجیکی، پژوهش مسائل مهم فرهنگ‌نگاری معاصر در زمینة فرهنگهای تفسیری و ترجمه ای مهم می‌باشد. در فرآیند این تحقیق، تهیه و سازماندهی و انتشار فرهنگ های تفسیری و ترجمه ای ضروری است. این فرهنگ ها استفاده از مفاهیم و اصطلاحات را تنظیم می کنند و منبع مهمی برای یافتن کلمات و شرح و توضیح پدیده های جدید خدمت خواهند بود. در عین حال این فرهنگ ها به عنوان معیار و مصداق گفتار و نوشتاری صحیح مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

 

نوآوری طرح:

این پژوهش از این نظر مهم و نوآورانه است که فرهنگ های تفسیری و ترجمه ای به ندرت از نظر لغوی و اصطلاح آفرینی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته اند.

شایان تاکید است که تحقیق و مشخص نمودن ویژگی‌های مختلف واژه‌ها و اصطلاحات ساحه‌های گوناگون که مورد استفاده در فرهنگ‌های تفسیری و ترجمه ای حائز اهمیت است.

 

کلید واژه­ها: اصطلاح سازی، فرهنگ‌نگاری، فرهنگ های ترجمه ای، فرهنگ های دوزبانه، فرهنگ های تفسیری، آثار مکتوب،  رشد زبان تاجیکی، مراحل زبان ادبی.

 

هدف طرح:

هدف این برنامه پژوهشی بررسی نکات زیر می باشد:

- انجام تحقیق در زمینه مبانی نظری فرهنگ‌نگاری تاجیکی؛

- انجام تحقیقات فرهنگ‌شناسی فرهنگ‌های معروف کلاسیک و معاصر زبان تاجیکی؛

- تهیه و انتشار مونوگراف ها با موضوع فرهنگ های ترجمه ای و دوزبانۀ تاجیکی ؛

- آماده سازی برای انتشار فرهنگ های مشهور کلاسیک (قرن های 16-20 میلادی)؛

- آماده سازی برای انتشار فرهنگ های ترجمه ای زبان تاجیکی؛

- سخنرانی در سمپوزیوم ها و کنفرانس های ملی و بین المللی، رسانه های گروهی با موضوع فرهنگ نگاری تاجیکی.

- تربیت متخصصان جوان در زمینه نگارش فرهنگ نویسی، لغت و اصطلاحات.

 

لیست مجریان طرح:

ردیف

نام و نام خانوادگی

سمت

عنوان علمی

1

سیف‌الدین نظرزاده

مجری

دکترای علوم فیلولوژی، عضو وابسته آکادمی ملی علوم تاجیکستان

2

میرزاحسن سلطان اف

مجری

دکترای علوم فیلولوژی، عضو وابسته آکادمی ملی علوم تاجیکستان

3

صنوبر خالمت آوا

راهبر طرح

کاندیدای علوم فیلولوژی

4

خال نظرآوا زیب النساء

مجری

کاندیدای علوم فیلولوژی

5

نوران شا رحمان زاده

مجری

کاندیدای علوم فیلولوژی

6

نرزی قول جوره‌یف

مجری

 

7

رخشنده محمدخواجه یوا

مجری

 

8

سعید کریم اف

مجری

 

9

رجب آوا سروناز

مجری

 

10

الهام مسکین اف

مجری

 

11

مستانه شریف آوا

مجری

 

12

دولتما زیدالله نیوا

مجری

 

13

گلناره عمرآوا

مجری

 

14

سمیه بابای یوا

مجری

 

 
طرح: «مسائل شکل و ژانر و متن شناسی در ادبیات معاصر تاجیکی»

جهت تحقیق (سمت تحقیقات): کمیسیون کارشناسی 10 زبان و ادبیات

جهت تحقیق: بنیادی

زمان اجرا: 01. 01. 2021 - 29. 12. 2025 (1 بهمن 1399 الی 8 دی 1404)

راهبر طرح: شاهزمان رحمان اف، دکترای علوم فیلولوژی

اطلاعات در مورد پروژه

فشرده (چکیده)

در این طرح به مباحث نقد ادبی و تاریخ تحلیلی شعر نو تاجیکی (از آغاز قرن بیستم تا دهه دوم قرن بیست و یک) و شاعرانگی رمان تاجیکی پرداخته شده است. همچنین 6 جلد از مجموعه میرزا تورسونزودا گردآوری شده و دراماتورگیة (دراماتورژی) دو قرن اخیر گردآوری می شود.

تاریخ نقد جدید (معاصر) تاجیکی (از آغاز قرن بیستم تا دهه دوم قرن بیست و یک) مورد برر بررسی قرار خواهد گرفت. در نظم، بسیاری از مسائل تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و مفهومی تغییر کرده است، از این رو، زمان نگارش مقاله و تاریخ تحلیلی شعر این دوره از منظری نو به وجود آمد. همچنین در این طرح موضوع شاعرانگی رمان تاجیکی، شکل گیری و تحول آن از آغاز قرن بیستم تا به امروز مورد بررسی قرار می گیرد که یکی از مسائل مهم در ادب به شمار می رود.

موضوع این طرح، شرح علمی، تهیه و انتشار فهرست‌های مختصر و جامع «کلیات» میرزا تورسون‌زاده، جمع آوری نسخه‌های خطی، تهیه نسخه الکترونیکی و کامپیوتری کردن کلیه آثار چاپی استاد در مقایسه با متن اصلی است.

 

نوآوری طرح:

این تحقیق در ادبیات‌شناسی تاجیک مهم و نوآورانه است. در این طرح ظهور نقد نو (معاصر) در دوران روشنگری (جدیدیه) با تغییر اندیشه ها، تعریف مفهوم نقد، اشکال نقد ادبیات جدیدیه و نقد دهه 50-90 (قرن 20 میلادی) و دوران استقلال؛ مسائل خودشناسی نقد (دهه 50-90 (قرن 20 میلادی))؛ ویژگی‌های مهم نقد در دوران استقلال، تغییر ارزش‌های نقدنویسی در دوران استقلال و عوامل بازنگری تاریخ ادبیات و معیارهای نقد آن، وظایف نقد در شرایط جدید مورد بحث قرار می‌گیرد. در موضوع نظم، همه ابعاد زندگی اجتماعی-اقتصادی، معنوی و فرهنگی در شعر نو، انعکاس و توصیف و ستایش دستاوردهای دوران استقلال در شعر، توجه جدی به تاریخ ملت، سنت های فرهنگی و چهره های محفل شعرا و بنیان‌گذاران شعر دوران جدید تاجیکی تعریف و تحلیل می‌شود.

در مسئله شعر برای اولین بار موضوع و محتوا و تغییرات در شکل و سبک، زبان و ساختار رمان تاجیکی، شکل گیری رمان تاجیکی در دو قرن اخیر؛ تأثیر ادبیات غرب و شرق در شکل‌گیری رمان تاجیکی و تغییرات ساختار و محتوای رمان تاجیکی در دو قرن اخیر بررسی می‌شود.

بر اساس فهرست جدید و تهیه شده موزه میرزا تورسون زاده و نسخه های خطی موجود، «کلیات» شاعر با اضافات و تازگی منتشر می شود. همچنین برای اولین بار دراماتورژی تاجیکی دو قرن اخیر در قالب کتاب گردآوری و منتشر شده است.

 

کلید واژه­ها: نقد ادبی، خودآگاهی نقدی، شعر، ادبیات، شعر، رمان، شعر، تاریخ، مقاله، نمایشنامه نوسی، کلیات، نسخه های خطی، شرح، فهرست، متن.

 

لیست مجریان طرح:

ردیف

نام و نام خانوادگی

عنوان علمی

نشانی، ایمیل، تلفن، دورنما

سمت

1

بهروز ذبیح الله سیدخواخه

کاندیدای علوم فیلولوژی

شهر دوشنبه، 1 گزرگاه کوچه بناکاران، 5

sapeyama@mail.ru

554116868

مدیر شعبه

2

شاهزمان رحمان

دکترای علوم فیلولوژی،

شهر دوشنبه، خیابان رودکی 21

mail: shohzamon-46@mail.ru

904186618

راهبر طرح

3

اکبر تورسون

سرخادم شعبه ادبیات معاصر

شهر دوشنبه، خیابان رودکی 21

934466655

مجری

4

عبدالخالق نبوی

خادم پیشبر علمی شعبه ادبیات معاصر

شهر دوشنبه، خیابان رودکی 21

nabavi46@mail.ru

935084608

مجری

5

جمال‌الدین سعیدزاده

کاندیدای علوم آموزگاری، خادم کلان علمی شعبه ادبیات معاصر

شهر دوشنبه، خیابان رودکی 21

917966630

مجری

6

عسکر حکیم

خادم پیشبر علمی

شهر دوشنبه، خیابان رودکی 21

askar_hakim@mail.ru

918610177

مجری

7

خ. هاشم آوا

کاندیدای علوم آموزگاری، خادم کلان علمی شعبه ادبیات معاصر

شهر دوشنبه، خیابان رودکی 21

hurshedah@mail.ru 934013033

مجری

8

لطف‌الله شریف زاده

خادم علمی

 

مجری

9

نسیمه قاسمی

خادم علمی

 

مجری

10

خالصه رحیم‌آوا

خادم علمی

 

مجری

11

دلربا شیرغازی یوا

لبارنت کلان

 

مجری

 
طرح. تشکّل لغات و اصطلاحات زبان تاجیکی (در سه دورة تاریخی)

شماره دولتی:0121TJ1302

زمان اجرای طرح: سال های 2021-2025 (1399 الی 1404)

راهبر طرح: سیف الدین میرزایف، کاندیدای علوم فیلولوژی.

اجراکنندگان لایحه:

سیف‌الدین میرزایف - کاندیدای علوم فیلولوژی، خادم پیشبر علمی

سخی داد رحمت‌الله‌زاده - دکترای علوم فیلولوژی، عضو وابستة امیت

برهان‌الدین توره‌یف  - کاندیدای علوم فیلولوژی، خادم پیشبر علمی

گل جهان شریف‌آوا -   کاندیدای علوم فیلولوژی ، خادم کلان علمی

س.صابرجان او - کاندیدای علوم فیلولوژی، خادم پیشبر علمی

 

اهداف و وظایف طرح

یکی از مسائل اصلی و مهم زبان شناسی تاجیکی، مطالعه و تحقیق لغات، ساختار دستوری و تعیین قواعد و قوانین برای غنی سازی ذخایر واژگانی زبان ادبی تاجیکی است. از این منظر، صحبت از برخی ویژگی‌های لغات و ساختار دستوری آنها بدون مطالعه قوانین و قواعد عینی غنی‌سازی واژگان زبان و شکل‌گیری و تکامل آن دشوار است. از این رو، بررسی و تحقیق منابع غنی‌سازی لغات و ساختار دستوری آن از منظری جدید، به‌ویژه از زبان آثار شاعران و نویسندگان ادبیات کلاسیک، زبان زنده خلق (به معنای گویش‌های زبان تاجیکی) و زبانهای شرقی ایرانی تاجیکستان، در مثال از گروه زبان­های پامیری و زبان یغنابی می باشد.

یکی از مسئله‌های اساسی و مهمّ زبان‌شناسی تاجیک این آموزش و پژوهش لغات، ساخت گرمّتیکی و معیّن نمودن قاعده و قانونهای غنی گردیدن ذخیرة لغوی زبان ادبی تاجیکی به حساب می‌رود. از این جهت، قانون و قاعده‌های ابژکتیوی غنی گردیدن ذخیرة لغوی زبان و تشکّل و تحوّل آن را به طور دقیق نیاموخته، راجع به برخی از خصوصیتهای لغت و ساخت گرمّتیکی آنها سخن گفتن مشکل است. بنا بر همین، آموزش و پژوهش سرچشمه‌های غنی گردیدن لغات و ساخت گرمّتیکی آن از دیدگاه نو، مخصوصاً از زبان آثار شاعران و نویسندگان ادبیات کلاسیکی، زبان زندة خلق (منظور گویشهای زبان تاجیکی) و زبانهای شرقی-ایرانی تاجیکستان، در مثال گروه زبانهای پامیری و زبان یغنابی به شمار می‌رود.

طرح «دانشنامة ادب فارسی تاجیکی (از دوران باستان تا قرن 15 میلادی)»

شماره دولتی:1298TJ012

زمان اجرای طرح: سال های 2021-2025 (1399 الی 1404)

راهبر طرح: پروفسور عبدالنبی ستارزاده، دکترای علوم فیلولوژی

شعبه تاریخ ادبیات با اجرای طرح «تاریخ ادبیات فارسی تاجیکی (از دوران باستان تا آغاز قرن بیستم)» (2016-2020 (1394 الی 1398)) در 6 جلد در بررسی روند کلی ظهور، تحول، شکل­گیری و تکامل ادبیات فارسی تاجیکی و ظهور پدیده های مختلف ادبی در مراحل مختلف به دستاوردهای علمی چشمگیری دست یافت.

اکنون زمان رساندن آن دستاوردهای علمی به اهل علم و ادب و جامعه تاجیکی فرا رسیده است. این اثر از یک سو خلاصه ای از دستاوردهای دانشمندان ادبیات‌شناس انستیتوی زبان و ادبیات رودکی آکادمی ملی علوم تاجیکستان است و از سوی دیگر با هدف تصحیح و تکمیل دانشنامه‌هایی است که بر اساس ادبیات فارسی تاجیکی در تاجیکستان و خارج از کشور تألیف شده اند. و اصل اصلی تألیف طرح جدید شعبه تاریخ ادبیات «دانشنامة ادب فارسی تاجیکی (از دوران باستان تا قرن 15 میلادی)» در 5 جلد برای سال‌های 2021-2025 (1399 الی 1404) تکمیل آن بر اساس همه دستاوردهای علمی ادبیات شناسی و شرق شناسی در تاجیکستان و خارج از کشور می باشد.

در جمهوری تاجیکستان تنها تجربة تهیه، تألیف و نشر «انسیکلوپدیة ادبیات و صنعت تاجیک» («دایره المعارف ادبیات و هنر تاجیکی») (در 4 جلد) و «دانشنامة رودکی» (در 3 جلد) است. «دانشنامة ادب فارسی تاجیکی (از دوران باستان تا قرن 15 میلادی)» هم از نظر پوشش مطالب و هم از نظر سطح علمی و ادبی متفاوت خواهد بود.

همچنین دانشنامة مذکور برای آنهایی، که می‌خواهند در بارة ادبیات فارسی تاجیکی در عصرهای گذشته معلومات دقیقی داشته باشند، منبة سودمندی خواهد بود.

تهیه، تألیف و انتشار «دانشنامة ادب فارسی تاجیکی (از دوران باستان تا قرن 15 میلادی)» زمینه مساعدی برای تقویت دانش دانش آموزان مدارس آموزش عمومی و دانشجویان دانشکده و دانشگاه‌های جمهوری و ارتقای کیفیت آموزش زبان و ادبیات در آنها خواهد بود. همچنین این دانشنامه منبع مفیدی برای کسانی خواهد بود که می خواهند اطلاعات دقیقی از ادبیات فارسی تاجیک در قرون گذشته داشته باشند.

 

لیست مجریان طرح:

ردیف

نام و نام خانوادگی

عنوان علمی

1

عبدالنبی ستارزاده

مدیر شعبه، دکترای علوم فیلولوژی، پروفسور، آکادمی ملی علوم تاجیکستان، انستیتوی زبان و ادبیات رودکی

2

محمدی‌یف شمس‌الدین

معاون رئیس، کاندیدای علوم فیلولوژی، خادم پیشبر علمی (0.5 بست)، انستیتوی زبان و ادبیات رودکی.

3

شریف مراد اسرافیل نیا

دکترای علوم فیلولوژی، پروفسور، خادم کلان علمی (0.5 بست)، دانشگاه دولتی آموزگاری تاجیکستان

4

میرزا ملااحمداف

دکترای علوم فیلولوژی، انستیتوی مسایل آسیا و اروپای آکادمی ملی علوم تاجیکستان

5

انزورت ملک آوا

کاندیدای علوم فیلولوژی، خادم پیشبر علمی، انستیتوی زبان و ادبیات رودکی.

6

عمر‌الدین یوسف اف

دکترای علوم فیلولوژی، سرخادم علمی، انستیتوی مسایل آسیا و اروپای آکادمی ملی علوم تاجیکستان

7

مبشر اکبرزاد

خادم کلان علمی (0.5 بست)، انستیتوی زبان و ادبیات رودکی.

8

ناصرجان سلیمی

آکادمیسین آکادمی ملی علوم تاجیکستان، سرخادم علمی (0.5 بست)، آکادمی ملی علوم تاجیکستان

9

بایمراد شریف زاده

کاندیدای علوم فیلولوژی، خادم کلان علمی (0.5 بست)، دانشگاه ملی تاجیکستان.

10

زلفیه عصمت آوا

خادم علمی، انستیتوی زبان و ادبیات رودکی.

11

گلبهار عثمان آوا

خادم علمی، انستیتوی زبان و ادبیات رودکی.

12

شادی‌محمد صوفی زاده

دکترای علوم فیلولوژی، خادم کلان علمی(0.5 بست)،

13

بای‌بیک رحیمی

خادم کلان علمی (0، 5) لبارنت کلان

14

نظیره شریف‌آوا و فاطمه سره بیک آوا

لبارنتان کلان

 
در موضوع: «گردآوری تصنیف و به چاپ آماده کردن کلیات فلکلور تاجیکی» («جمع آوری، طبقه بندی و آماده سازی برای انتشار مجموعه فولکلور تاجیکی»)

طرح

آکادمی ملّی علمهای  تاجیکستان

انستیتوی زبان و ادبیات رودکی

اساسنامة طرح تحقیقاتی

شعبة ذیربط: شعبة فلکلور

 

 

جهت تحقیق (سمت تحقیقات): کمیسیون کارشناسی 10- فلکلورشناسی (01.01.09)

زمان اجرا: 5 سال  01. 01. 2021 - 29. 12. 2025 (1 بهمن 1399 الی 8 دی 1404)

تاریح پیشنهادی:

 

فرنگیس شریفزاده، رئیس انستیتوی (مؤسسة علمی)

 

عبدالامین مجنون اف، راهبر طرح، نامزدای علوم فیلولوژی (کاندیدای فیلولوژی)

 

دوشنبه - 2021

2. معرفی موسسه

شعبه فولکلور سال 1958 در انستیتوی زبان و ادبیات رودکی تأسیس شد و یکی از مهم ترین مراکز فولکلورشناسی تاجیکی به شمار می رود. در این شعبه دانشمندان سرشناس کشور مانند آکادمیسین رجب امان اف، بهرام شیرمحمداف، بازار تیلواف و دیگران کار کردند و پایه و اساس علم فولکلورشناسی را گذاشتند. فعالیت های آنها عمدتاً بر گردآوری مطالب ارزشمند ادبیات شفاهی و نیز تحقیق در مورد گونه های فولکلور تاجیکی متمرکز بود. کارمندان این شعبه بیش از 220000 صفحه مطالب فولکلوری، حدود 10000 عکس، بیش از 2000 ساعت نوار صوتی جمع آوری و ضبط کرده اند و بر اساس آنها ده ها رساله و مجموعه علمی و صدها مقالات دانشگاهی تألیف نموده اند. این مطالب در گنجینه فولکلور تاجیکی انستیتو نگهداری می شود.

هم کارمندان بخش فولکلور و هم فولکلورشناسان مجرب شاغل در سایر موسسات در اجرای طرح مشارکت خواهند داشت. در سال های گذشته، دانشمندان این شعبه بیش از 50 مجموعه علمی از متون فولکلوری، ده ها مونوگرافی (تک نگاشت) و صدها مقاله در مورد جنبه های مختلف فولکلور منتشر کرده اند. یعنی مجریان از دانش، مهارت و تجربه کافی در اجرای طرح برخوردار می باشند.

 

 

3. معلومات در بارة طرح

در طول تقریباً 60 سال فعالیت شعبه فولکلور، فعالیت زیادی در زمینه گردآوری، تنظیم مواد و تحقیقات علمی در زمینه فولکلور انجام شده است. بسیاری از ژانرها و مسائل فولکلور تاجیک از دید نظری، شعری (پااتیکه) و ساختارشناسی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته و نتایج آن در قالب کتاب منتشر شده است. با این حال، بیشتر مطالب به صورت دست نویس و ضبط صدا هنوز در آرشیو انستیتو محفوظ است.

هدف اصلی طرح پیشنهادی گردآوری مواد بایگانی، آموزش، تنظیم «مجموعه متن ها فولکلوری» و انتشار آنهاست. این مجموعه علمی «میراث شفاهی خلق تاجیک» نامیده خواهد شد، زیرا این مجموعه تکرار و ادامه «کلیات فولکلور تاجیک» نبوده، بلکه شکل جدیدی از مجموعه علمی خواهد بود.

طبق جدول زمان بندی، هر سال 6 جلد از این مجموعه بسته به ژانرها تهیه و منتشر می شود. بدین ترتیب در مدت 5 سال از طرح، 30 جلد از «میراث شفاهی خلق تاجیک» گردآوری و منتشر می­شود.

بر اساس این طرح، اکسپدیشن های فولکلور نیز برای جمع آوری و ضبط مطالب اضافی سازماندهی خواهد شد. چرا که هنوز هم در روستاها و به ویژه در کوهستان داندگتن فولکلور زیادی وجود دارد و وظیفه حرفه ای هر فولکلورشناس ثبت هر چه سریعتر آنها با کیفیت بالاست.

همزمان با گردآوری مطالب و تنظیم مجموعه ها، پژوهش های جداگانه ای بسته به ژانرها انجام و در قالب کتاب و مقاله منتشر خواهد شد.

نتایج این طرح بسیار قابل توجه و ماندگار خواهد بود. مجموعه های منتشر شده به طور گسترده برای تهیه رساله های علمی کاندیدای و دکتری، در تهیه کتاب های درسی برای دانشجویان مدارس عالی و گزارش در سمینارها و کنفرانس های علمی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

دستاوردهای این طرح در مجموع با هدف حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس خلق تاجیک خواهد بود و از این طریق به تربیت نسل جوان از طریق ارزش های فرهنگ ملی، رشد علم و فرهنگ و تقویت هویت ملی تاجیک ها کمک خواهد کرد.

 

نوگانی های موضوع طرح

طرح پیشنهادی به ایجاد مجموعه علمی جدید در زمینه فولکلورشناسی تاجیک با عنوان «میراث شفاهی خلق تاجیک» اختصاص دارد که از نظر روش شناسی و نظریه فولکلورشناسی با مجموعه های معمول تفاوت دارد.

هر یک مجموعه شامل پیشگفتار، مقاله علمی در مورد یک ژانر خاص، متون، نمایه و شاخص انگیزه ها از جمله نام‌ها اشخاص و نام مکان، همچنین لغات و توضیحات، اطلاعات کوتاه درباره گویندگان متون، نت سرودها، عکس و فهرست مختصری ماخذ علمی در مورد ژانر ذکر شده خواهد داشت. علاوه بر این، برخی از جلدها با دیسک های ضبط صدا همراه خواهند بود. مثالاً، اگر جلد شامل سرودها باشد، ضبط سرودها از آرشیو انتخاب می شوند، پس از پردازش فنی، به دیسک منتقل می شوند و به هر جلد از کتاب متصل می شوند. متون همانطور که گفته و نوشته شده اند، بدون ویرایش در مجموعه ها منتشر می شود.

کلید واژه ها: فلکلور تاجیک، مجموعة فلکلوری، «میراث شفاهی خلق تاجیک»، گردآوری، ثبت، متن، ژانر، ایکسپیدیتسیه (اکسپدیشن های).

 

4. اطلاعات در مورد رهبر و مجریان طرح

 

ردیف

نام و نام خانوادگی

عنوان علمی

نشانی، محل کار، ایمیل، تلفن

سمت

1

عبدالامین مجنون اف

20/01/1983

کاندیدای علوم فیلولوژی

شهر دوشنبه، ناحیه شاه­منصور، احمد دانش 2/32 اتاق 48

935648128

2270447 محل کار

majnunov-1001@mail. Ru

رهبر طرح

2

روشن رحمانی

28/11/1954

دکترای علوم فیلولوژی،

شهر دوشنبه، ناحیه سینا، علیشیر نوایی 3/10 اتاق 8-9

919890208

rramoni 54@inbuk. ru

مجری

3

رستم آی محمداف

25/03/1983

دکترای فلسفه،

شهر دوشنبه، ناحیه سینا، باربد 2، خانه 57.

931093999

مجری

4

محرم عزیزآوا

28/22/1957

خادم خرد علمی

شهر دوشنبه، خیابان فردوسی.

2213223 محل کار

مجری

5

زیباگل غلام شایوا

خادم علمی

شهر دوشنبه، خیابان فردوسی 68 اتاق 49

مجری

7

رستم آی محمداف

25/03/1983

دکترای فلسفه،

شهر دوشنبه، ناحیه سینا، باربد 2، خانه 57.

931093999

مجری

8

عالم بخاری یف

2/11/1983

خادم عملی

شهر دوشنبه، ناحیه سینا، هویدالله اف 2 اتاق 12

938631962

Olim.bukori@bk.ru

 

 

فریدون اسماعیل اف

خادم علمی

شهر دوشنبه، ناحیه سینا، خیابان میکوفسکی 70/2،  اتاق 161،

934026244

 

 

 

 

محل اجرای طرح

نهاد و نشانی آن

تجهیزات و دستگاه ها و سایر مواد

انستیتوی زبان و ادبیات رودکی آکادمی ملی علوم تاجیکستان

شهر دوشنبه، خیابان رودکی 21

4 کامپیوتر، 1 اسکنر، 1 چاپگر، 4 دستگاه ضبط صدا، 2 دوربین فیلمبرداری، 4 دوربین عکاسی.

 

 

5. محتویات طرح

مشکل اصلی.

از آغاز دهه 1950 میلادی، انستیتوی زبان و ادبیات رودکی به طور منظم ایکسپیدیتسیه (اکسپدیشن های) فولکلور را ترتیب می داد و فولکلورشناسان تعداد زیادی آثار عامیانه را از مردم مناطق مختلف تاجیکستان و تاجیکان ازبکستان جمع آوری کردند. بر اساس مطالب به دست آمده، کارمندان شعبه فولکلور در طول دو دهه بیش از بیست جلد کلیات را ترتیب دادند. تاکنون 6 جلد زیر منتشر شده است:

1. جلد 1. «مثل و افسانه‌ها در بارة حیوانات» (سال 1981 میلادی)؛

2. جلد 2 «لطیفه‌ها»،  (در دو کتاب، 2007 میلادی)؛

3. جلد 4 «ضرب‌المثل و مقال ها» (1986 میلادی)؛

4. جلد 5 «ضرب‌المثل و مقال ها» (1992 میلادی)؛

5. کتابشناسی (بیبلوگرافیه) فلکلور تاجیک (جلد 1، 1979 میلادی)؛

6. کتابشناسی (بیبلوگرافیه) فلکلور تاجیک (جلد 2، 1979 میلادی)؛

جدای از این مجلدها، 2 طرح «رباعیها» (1970 میلادی) و «سرودها» (1981 میلادی) در هر جلد 2 (2 جزء چاپی = 32 صفحه) منتشر شد که در همان سال ها تدوین شدند.

اکنون انستیتو دارای مواد از جلدها دیگر کلیات است که تایپ رایانه ای شده است. اما باید گفت که این جلدهای کلیات صرفاً نظری بوده و برای طیف محدودی از دانشمندان تهیه شده است و عموم مردم نمی توانند از آن بهره مند شوند.

لازم به ذکر است که تا به امروز در جمهوری های همسایه علاقه زیادی به تهیه و انتشار مطالب فولکلور خود نشان می دهند و تاکنون ده ها جلد منتشر کرده اند.

برای انتشار و ارائه مطالب گرانبهای گنجینه فولکلور تاجیک به طیف وسیعی از خوانندگان، باید شکل جدیدی از مجموعه فولکلوری را طراحی نمود. زیرا این گنجینه فرهنگ ملی در واقع ابزار مناسبی برای تقویت خودآگاهی، شناخت فرهنگ اصیل ملی، تربیت نسل جوان با روحیه میهن پرستی و شکوفایی است.

هدف اصلی طرح:

انتخاب مطالب از آرشیو شعبه فولکلور، مطالعه، تنظیم و چاپ آنها.

وظایف طرح:

1. تدوین استانداردها و دستگاه های علمی دروره مجموعه های فولکلور تحت عنوان «میراث شفاهی خلق تاجیک».

2. انتخاب مطالب بر اساس ترتیب ژانرها از گنجینه فولکلور تاجیک، آرشیو شخصی دانشمندان و بخشی از کتابهای منتشر شده.

3. مطالعه مطالب، مقایسه متون، تدوین مجلدات این مجموعه.

4. تحقیق در مورد متون و نوشتن مقاله علمی مقدماتی در مورد هر ژانر انتخابی.

5. تهیه نمایه و شاخص انگیزه ها، شامل اشخاص، نام‌ها مکان و نیز لغات و توضیحات، اطلاعات کوتاه درباره گویندگان متون و فهرست مختصر از منابع علمی.

6. مطابق با الزامات ژانر، تهیه نت (برای اشعار منظوم خوانده شده)، عکس، نقشه توزیع متون.

7. ویراستاری، تدوین و انتشار مجموعه «میراث شفاهی خلق تاجیک».

8. جمع آوری مواد اضافی با سازماندهی اکسپدیشن های فولکلور.

برای اجرای وظیفهای مذکور کارمندان شعبه در مسئله‌های متدلوژی و نظریه‌ دارای دانش و ملکه و تجربه‌های کافی بوده، زمینه‌های تحقیقاتی در این سمت انجام داده شده‌اند.

برای انجام این وظایف، کارکنان شعبه از دانش، مهارت و تجربه کافی در موضوعات روش­شناختی و نظری برخوردار بوده و زمینه های پژوهشی در این زمینه تکمیل شده است.

 

زمینه‌های علمی تحقیق

مأخذ و منابع اصلی تحقیق و گردآوری مجموعه علمی، مطالبی از گنجینه فولکلور انستیتوی زبان و ادبیات رودکی است. همچنین از برخی رساله و مجموعه های منتشر شده و مطالب تازه به دست آمده از اکسپدیشن ها در اجرای طرح استفاده خواهد شد.

کارمندان شعبه فولکلور دارای مبنای علمی و روش شناختی غنی برای تحقیق در این موضوع هستند. به طور خاص، مبانی نظری و روش شناختی موضوع طرح در آثار زیر از مجریان آن منعکس شده است:

اجرای لایحه، از یک طرف، فعالیّت علمی-تحقیقاتی بوده، از جانب دیگر، جنبة وسیع عملی دارد. با مقصد دسترس کلّ خوانندگان گردانیدن بهترین دردانه‌های فلکلور تاجیک در شکل چاپی وظیفه‌ها مشخّص شده‌اند. نتیجه‌های منتظره از لایحه به طور ذیل می‌باشند:

 

6. انتظارات از نتایج

اجرای طرح از یک سو یک فعالیت علمی – پژوهشی و از سوی دیگر جنبه کاربردی گسترده ای دارد. وظایفی تعریف شده است تا بهترین اشعار فولکلور تاجیک را به صورت چاپی در دسترس همه خوانندگان قرار دهد. نتایج مورد انتظار طرح به شرح زیر است:

 

• تدوین استانداردها و دستگاه های علمی برای دوره مجموعه جدید؛

• مطالب علمی به صورت نوشتاری، صوتی، ویدئویی، عکس؛

• 30 جلد از دوره مجموعه «میراث شفاهی خلق تاجیک»؛

• مقالات علمی؛

• مواد تازه از اکسپدیشن های جدید.

 

7. ارزش علمی طرح

خلق تاجیک دارای فرهنگ و فولکلور سنتی غنی هستند که تعدادی از آنها توسط دانشمندان شعبه فولکلور انستیتوی زبان و ادبیات رودکی گردآوری شده و تا به امروز در آرشیو این شعبه نگهداری می شود. آموزش و تهیه و انتشار 30 جلد از این مطالب تحت عنوان «میراث شفاهی خلق تاجیک» در قالب یک مجموعه، دستاورد علمی اصلی طرح است.

این مجموعه 30 جلدی که شامل مطالب اصلی فولکلور تاجیک است، در آینده به منبع اصلی و قابل اعتماد برای مطالعات فولکلورشناختی، قوم نگاری (یا اِتنوگرافیEthnography)، ادبیات شناختی، جامعه شناختی، تاریخ، زبانشناختی و سایر علوم انسانی تبدیل خواهد شد.

 

8. استفاده­کنندگان طرح

استفاده کنندگان از نتایج این طرح از یک سو دانشمندان و متخصصان در زمینه های فولکلور، قوم شناسی، جامعه شناسی، تاریخ، زبان شناختی و سایر علوم انسانی و از سوی دیگر کارمندان حوزه فرهنگ، مؤسسات علمی و آموزشی، دانشجویان، معلمان و خبرنگاران هستند. علاوه بر این، نتایج این طرح که در قالب مجموعه‌های فولکلور منتشر شده است، برای همه دوستداران فرهنگ عامیانه و ادبیات شفاهی قابل استفاده است.